پاره‌ای از وقایع تاریخ اسلام و ایران به هـجری شمسی

پاره‌ای از وقایع تاریخ اسلام و ایران به هـ ش    

ســـــــــال ...............واقـــــــــــــعه

 

11    
    وفات نبی مکرّم ص
30    
    پایان حکومت ساسانی
    الحاق ایران به خلافت اسلامی
35    
    آغاز خلافت امام علی ع
40    
    آغاز خلافت اموی
83    
    آغاز نهضت ترجمه
129    
    پایان خلافت اموی
    آغاز خلافت عباسیون
179    
    تولد کندی
240    
    پیدایش صفاریان
253    
    پایان عصر حضور
    آغاز غیبت صغری
    پیدایش سامانیان
257    
    تولد فارابی
288    
    پیدایش خلافت فاطمیون
311    
    پیدایش آل بویه
319    
    پایان غیبت صغری
    آغاز غیبت کبری
344    
    تولد ابن هیثم
354    
    پیدایش غزنویان
359    
    تولد ابن سینا
363    
    پایان نهضت ترجمه
381    
    پایان صفاریان
383    
    پایان حکومت سامانیان
434    
    پایان آل بویه
474    
    آغاز جنگ‌های صلیبی
477    
    پیدایش خوارزمشاهیان
497    
    پیدایش شوالیه‌های معبد؛ فراماسونری
550    
    پایان خلافت فاطمیون
    آغاز حکومت ایوبیان
566    
    پایان غزنویان
580    
    تولد خواجه نصیرالدین طوسی
598    
    حمله مغول
    پایان خوارزمشاهیان
629    
    پایان حکومت ایوبیان
670    
    پایان جنگ‌های صلیبی
678    
    آغاز امپراتوری عثمانی
779    
    پایان قرون وسطی
    آغاز عصر رنسانس
830    
    تولد کریستف کلمب
848    
    تولد ماکیاولی
852    
    تولد کپرنیک
871    
    کشف قاره آمریکا
880    
    پیدایش صفویه
898    
    پایان خلافت عباسیون
937    
    آغاز حکومت الیزابت اول
943    
    تولد گالیله
    تولد شکسپیر
979    
    آغاز عصر مدرن
1021    
    تولد نیوتن
1025    
    تولد لایبنیتس
1086    
    اتحاد اسکاتلند و انگلند
    پیدایش بریتانیای کبیر
1100    
    تصرف ایران توسط هوتکیان افغان
1101    
    پایان صفویه
    آغاز نایب‌سلطنتی نادر
1106    
    پایان تسلط هوتکیان بر ایران
1115    
    پیدایش افشاریه
1129    
    پیدایش زندیه
1145    
    تولد مالتوس
1168    
    انقلاب آمریکا
    انقلاب فرانسه
1174    
    پایان زندیه
    پایان افشاریه
    آغاز حکومت قاجار
1178    
    انقلاب فرانسه
1185    
    تولد جان استوارت میل
1275    
    تأسیس فراموشخانه در ایران؛ فراماسونری
1283    
    انقلاب مشروطه
1293    
    آغاز جنگ جهانی اول
1297    
    پایان جنگ جهانی اول
1296    
    انقلاب روسیه
1301    
    سقوط امپراتوری عثمانی
1304    
    پایان قاجار
    پیدایش پهلوی
1318    
    آغاز جنگ جهانی دوم
1320    
    پایان پهلوی اول
    آغاز پهلوی دوم
1324    
    پایان جنگ جهانی دوم
1357    
    پایان پهلوی دوم
    انقلاب اسلامی ایران
1370    
    فروپاشی شوروی
 

خلاصه ای ازتاریخ اسلام

خلاصه ای ازتاریخ اسلام / استادعلی غلامرضائی

 

تاریخ از نظرلغت به معنای تعیین و شناساندن وقت است.

هرودوت(پدرتاریخ)تاریخ رابه معنای مطالعه وبررسی روزگاران گذشته می داند.

ابن خلدون تاریخ را دانشی سرچشمه گرفته از حکمت ، وبیانگرسرگذشت ملتها،سیره پیامبران وسیاست پادشاهان می داند.

اهمیت و ارزش تاریخ اسلام:

۱-اثبات مساله وحی وپیوستگی پیامبر خدا(ص)به منبع لایزال الهی ومعجزه جاویدان وی 

۲-آگاهی از راز ورمزتوفیق پیامبر اکرم (ص)در گذر ازجامعه جاهلی به جامعه اسلامی 

۳-دستیابی به بخش گسترده ای از مبانی نظری وسنت عملی پیامبر خدا (ص)وائمه اطهار (ع)در عرصه های فرهنگی ،معنوی،اجتماعی،سیاسی واقتصادی .

۴-شناخت احکام شرعی

۵-و درنهایت از آنجا که سرنوشت مردم مسلمان ایران با سرنوشت وفرهنگ این آب وخاک گره خورده واسلام وارزش های دینی مبنا ورمز ماندگاری فرهنگ این ملت وسرزمین شمرده می شودوظیفه ملی ماست که از پیشینه آنچه سرنوشت ملی ومیهنی ما بر آن استوار است آگاهی یابیم.

ازمیان انواع دانشهای یاری رسان به تاریخ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف)زبان شناسی

ب)سند شناسی

ج)سکه شناسی

د)جغرافیا 

ه)ادبیات

علل و انگیزه های توجه کم نظیر مسلمانان به مساله تاریخ وتاریخ نگاری عبارت است از:

۱-قداست دانش وارزش والای آن در اسلام 

۲-موضع تصدیقی قران در برابر انبیای پیشین واصول ومبانی تعلیماتی آن 

۳-ترغیب وتشویق های قران درباره سیر و مطالعه در زمین و کشف فلسفه تاریخ وعبرت گیری از سرنوشت منکران ،تکذیب کنندگان ،باطل گرایان و…۴-لزوم بهره گیری از سیره و سنت معصومان،به عنوان اسوه حسنه و الگوهای کامل دین ،وگسترش فرهنگ جاویدان اسلام

۵-اهتمام فرمانروایان به ماندگاری حکومت خویش وارائه تصویری مناسب از خود

۶-ورود ملتهای جهان به آیین اسلام و دادوستد فرهنگی با دیگر اقوام وملل

 

مهمترین اسباب تحریف تاریخ اسلام عبارت است از :

۱-فاصله زمانی میان مورخ و پدیده ها

۲-اختلاف امت وپیدایش فرقه ها

۳-تعصب

۴-فشار فرمانروایان

۵-استفاده ناروای برخی از دانشمندان اهل کتاب از کم اطلاعی خلفا واطرافیان آنها 

۶-منع تدوین حدیث توسط خلفا

 ادیان ومسلکهای رایج به ترتیب بیشترین پیروان

 

منابع مطالعاتی در تاریخ اسلام و شیعه

منابع تاریخ اسلام بسیار زیاد است، تاریخ اسلام دارای شاخه های بسیار زیادی است که هر کدام دارای منابع گوناگون است مانند تاریخ صدر اسلام، تاریخ ائمه(ع)، تاریخ تشیع، تاریخ اهل سنت، تاریخ دولت های اسلامی و ....لذا بیان منابع تمام رشته ها برای ما مقدور نیست. اما در ادامه چند منبع مطالعاتی در مورد تاریخ اسلام برای شما معرفی می‌کنیم:الف: منابع: برخی کتاب‌ها به عنوان منبع (کتبی که در زمان‌های قدیم نوشته شده و دارای قدمت زیادی می‌باشند و سایر کتاب‌ها به آن‌ها آدرس می‌دهند) به شمار می‌روند. کتب زیر از معتبرترین منابع می‌باشند:
1- تاریخ یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب ابن واضح یعقوبى (م بعد 292)، ترجمه محمد ابراهیم آیتى ، تهران ، انتشارات علمى و فرهنگى ، چ ششم ، 1371ش.
2- الارشاد، شیخ مفید، ترجمه: ساعدی خراسانی، تهران، اسلامیه، 1380ش، چ1.
3- تاریخ طبرى ، محمد بن جریر طبرى (م 310)، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران، اساطیر، چ پنجم، 1375ش.
4- زندگانى محمد(ص) پیامبر اسلام، ترجمه: السیرة النبویة ابن هشام (م 218)، ترجمه سید هاشم رسولى، تهران، انتشارات کتابچى، چ پنجم ، 1375ش.
5- کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، عز الدین على بن اثیر (م 630)، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خلیلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، 1371ش.

ب: معاصر: (کتاب‌هایی که در دوران‌های اخیر نوشته شده است). از این میان می‌توان به این کتب اشاره نمود:
1- تاریخ تحقیقی اسلام، یوسفی غروی، ترجمه: حسین‌علی عربی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1382ش.
2- الصحیح من سیرة النبی الاعظم، علامه سید جعفر مرتضی عاملی، قم، دار الحدیث، 1426ق. این کتاب، 35جلدی و عربی است و (به جز چند جلد ابتدایی آن از چاپ قدیم )هنوز به صورت کامل به فارسی ترجمه نشده است و باید آن را شاهکاری در سیره رسول خدا(ص) دانست.
3- تاریخ اسلام، مهدی پیشوایی، قم، معارف، 1386ش. این کتاب به صورت خلاصه و بیانی روان و مختصر زندگانی پیامبر را مورد بررسی قرار داده است.
4- سیره رسول خدا(ص)، رسول جعفریان، قم، انصاریان، 1380ش.
5- تاریخ خلفا، رسول جعفریان، قم، انصاریان، 1380ش.
6- حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان، قم، انصاریان، 1381ش، چ6.
7- تاریخ سیاسی اسلام، دکتر سید جعفر شهیدی، مرکز نشر دانشگاهی، این کتاب نیز به بررسی تاریخ صدر اسلام تا پایان امویان پرداخته است .

و همچنین کُتب دیگری چون:
نگرشی مختصر بر زندگانی چهارده معصوم، سید محمد حسین پور علوی
تاریخ سیاسى اسلام، صادق آیینه وند
نقش عایشه در تاریخ اسلام، علامه عسکرى
روش شناخت سنت و تاریخ اسلام ، محمود افتخارزاده
زندگانى تحلیلى پیشوایان ما  عادل ادیب، ترجمه: اسداللّه مبشرى
تمدن در بوته آزمایش آرنولد ج توین بى، ترجمه ابوطالب صارمى
تحلیلى از حماسه سیاسى تاریخى محمد، رسول دریایى
جریان شناسى تاریخ نگارى ها در ایران معاصر، ابوالفضل شکورى
فرهنگ اسلام در اروپا، زیگرید هونکه
تاریخ پیامبر اسلام(ص)، دکتر آیتى
فروغ ابدیت، آیت اللّه سبحانى

بهره گیری از سایت پرسمان https://www.porseman.com

فهرست منابع تاریخ و تمدن اسلام و شیعه

فهرست منابع تاریخ و تمدن اسلام

در لیست ارائه شده زیر سعی شده منابع مهم در هر موضوع به ترتیب تاریخی ذکر شود که البته بیشتر منابع اصلی و قدیمی‌تر بوده و به مآخذ و کتب جدید نیز به طور گزینشی اشاره شده است و طبیعتاً می‌توان موارد دیگری را نیز اضافه نمود. همچنین سعی شده اگر کتابی ترجمه هم داشته، مورد اشاره قرار گیرد.

 

تاریخ‌نگاری

1. منابع تاریخ اسلام؛ رسول جعفریان.
2. تاریخ و تاریخ‌نگاری؛ ناجی.
3. علم تاریخ در گستره تمدن اسلامی؛ آئینه‌وند.
4. تاریخ‌نگاری در اسلام؛ سجادی.
5. نقد و بررسی منابع سیره نبوی.

تاریخ تشیع

1. تشیع در مسیر تاریخ؛ جعفری.
2. تاریخ تشیع؛ رسول جعفریان.
3. تاریخ تشیع؛ (۲ جلد)؛ خضری.

تاریخ اسلام

1. سیره ابن هشام (۴ جلد)؛ (ترجمه دارد).
2. مغازی واقدی (ترجمه دارد).
3. طبقات ابن سعد؛ (۸ جلد) (ترجمه دارد).
4. وقعه الصفین؛ نصر بن مزاحم (م، ۲۱۲ ق).
5. پیکار صفین (ترجمعه وقعه الصفین)؛ مترجم: اتابکی.
6. الغارات؛ ابراهیم بن محمد ثقفی (م، ۲۸۳).
7. ترجمه الغارت؛ مترجم: آیتی.
8. الاصنام کلبی (م، ۲۰۷)؛ (ترجمه جلالی).
9. الموفقیات؛ زبیر بن بکار (م، ۲۵۶)؛ (ترجمه دارد).
10. الامامه والسیاسه؛ ابن قتیبه (م، ۲۷۶)؛ (ترجمه دارد).
11. انساب الاشراف؛ احمد بلاذری.
12. فتوح البلدان؛ بلاذری؛ (ترجمه دارد).
13. اخبار الطوال؛ دینوری (م، ۲۸۲)؛ (ترجمه دارد).
14. اخبار الدوله العباسیه.
15. تاریخ یعقوبی (ترجمه دارد).
16. تاریخ الرسل والملوک (تاریخ طبری)؛ محمد طبری (م، ۳۱۰)؛ (ترجمه دارد).
17. الفتوح؛ ابن اعثم (ترجمه ۲ جلد را دارد).
18. مروج الذهب (۴ جلد)؛ مسعودی (م، ۳۴۶)؛ (ترجمه دارد).
19. مقاتل الطالبیین؛ ابوالفرج اصفهانی (م، ۳۵۶)؛ (ترجمه دارد).
20. الجمل؛ شیخ مفید (ترجمه دارد).
21. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (ترجمه: جلوه‌های تاریخ در شرح نهج البلاغه، (۸ جلد)، مترجم دامغانی).
22. خلاصة التواریخ؛ قاضی احمد قمی.
23. تاریخ اسلام کمبریج.
24. تاریخ سیاسی اسلام؛ رسول جعفریان.
25. تاریخ اسلام؛ منتظر القائم.
26. تاریخ پیامبر اسلام؛ آیتی.
27. تاریخ سیاسی اسلام؛ حسن ابراهیم حسن.
28. دولت عباسیان؛ طقوش؛ مترجم: جودکی (با اضافات رسول جعفریان).
29. تاریخ عثمانی؛ احمد یاقی.
30. تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیه جدید؛ جی شاو.

تاریخ تمدن

1. فرهنگ و تمدن اسلامی؛ (۴ جلد)؛ دکتر ولایتی.
2. نقش شیعه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران؛ ولایتی.
3. علم و تمدن در اسلام؛ نصر.
4. کارنامه اسلام؛ عبدالحسین زرین کوب.

جغرافیا

1. معجم البلدان؛ یاقوت حموی.
2. اطلس شیعه؛ رسول جعفریان.
3. اطلس تاریخ اسلام.
4. جغرافیایی تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی؛ لسترنج.

فِرَق

1. فرق الشیعه؛ نوبختی (ترجمه مشکور).
2. المقالات والفرق؛ اشعری (ترجمه دارد).
3. الزینه؛ ابوحاتم رازی (ترجمه: گرایش‌های و مذاهب اسلامی در سه قرن نخست).
4. فرهنگ فرق اسلامی؛ مشکور.
5. بحوث فی الملل والنحل؛ (۸ جلد)؛ جعفر سبحانی (ترجمه ۵ جلد آن به نام: فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی).

زندگانی امامان شیعه

1. الارشاد؛ (۲ جلد)؛ شیخ مفید.
2. ترجمه الارشاد؛ مترجم: رسولی محلاتی.
3. کشف الغمه؛ (۳ جلد)؛ علی بن عیسی اربلی (ترجمه دارد).
4. اعلام الورى؛ طبرسی (ترجمه دارد).
5. اللهوف؛ سید بن طاووس (ترجمه دارد).
6. وقعة الطف؛‌ ابومخنف (ترجمه دارد).
7. مناقب آل ابی‌طالب (۴ جلد)؛ ابن شهر آشوب.
8. شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار علیهم‌السلام (۳ جلد)؛ قاضی نعمان (م، ۳۶۳).
9. موسوعه الامام العسکری علیه‌السلام؛ (۶ جلد).
10. موسوعه الامام الرضا علیه‌السلام؛ (۸ جلد).
11. موسوعه الامام الجواد علیه‌السلام، (۲ جلد)؛ مؤسسه ولى عصر با نظارت آیت‌الله خزعلى.
12. موسوعه الامام الهادی علیه‌السلام، (۴ جلد)؛ مؤسسه ولى عصر.
13. دانشنامه امیرالمومنین علیه‌السلام (۱۳ جلد)؛ مؤسسه دارالحدیث.
14. دانشنامه امام علی علیه‌السلام (۱۲ جلد)؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
15. دانشنامه امام حسین علیه‌السلام؛ مؤسسه دارالحدیث.
16. الامام الصادق و مذاهب الاربعه؛ (۳ جلد).
17. معجم احادیث الامام المهدی (۸ جلد)؛ موسسه المعارف الاسلامیه.
18. زندگانی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها (ترجمه جلد ۴۳ بحارالانوار)؛ مترجم: علی آبادی.
19. زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ سید جعفر شهیدی.
20. صلح امام حسن علیه‌السلام؛ آل یاسین (ترجمه دارد).
21. تأملی در نهضت عاشورا؛ رسول جعفریان.
22. جهاد الامام السجاد علیه‌السلام؛ جلالی حسینی (ترجمه: موسی دانش).
23. زندگانی علی بن حسین علیه‌السلام؛ شهیدی.
24. حیاة الامام العسکری علیه‌السلام؛ طبسی (ترجمه شده به عنوان: با خورشید سامرا).
25. زندگانی امام حسن عسکری علیه‌السلام؛ باقر شریف القرشی (ترجمه سید حسن اسلامى).
26. الحیاة السیاسیه للامام الرضا علیه‌السلام؛ جعفر مرتضی عاملی (ترجمه کامل اتابکی و ترجمه برگزیده: خلیلیان).
27. حیوة القلوب (۵ جلد)؛ علامه مجلسی.
28. حیات فکری و سیاسی امامان شیعه؛ رسول جعفریان.

تراجم

1. روضات الجنات؛ (۸ جلد)؛ سید محمدباقر موسوی خوانساری.
2. ریاض العلماء (۷ جلد)؛ میرزا عبدالله افندی (۶ جلد آن ترجمه شده).
3. طبقات اعلام الشیعه (۱۵ جلد)؛ آقا بزرگ تهرانی.
4. اعیان الشیعه؛ (به همراه مستدرکات)؛ سید محسن امین.
5. ستارگان حرم؛ جمعی از نویسندگان.

 

برگرفته از دانشنامه اسلامی