شرح دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ وفّرْ فیهِ حَظّی من بَرَکاتِهِ
وسَهّلْ سَبیلی الى خَیْراتِهِ ولا تَحْرِمْنی قَبولَ حَسَناتِهِ یا هادیاً
الى الحَقّ المُبین.
خدایا زیاد بگردان در آن بهره مرا از برکاتش
وآسان کن راه مرا به سوى خیرهایش و محروم نکن ما را از پذیرفتن نیکی‌هایش
اى راهنماى به سوى حـق آشکار .
شرح دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان
“
(1) اللهم وفر فیه حظی من برکاته “خدایا بهره مرا در این روز از برکاتش وافر گردان”
“نمونه ای از حظ و بهره ای که از برکات این روز می تواند باشد”
(1) توبه نمودن و پذیرفته شدن آن
یکی از برکاتی که در این روز می توان از آن بهره مند شد، توبه به درگاه خداوند است آن هم توبه نصوح که دیگر بازگشت به گناه وجود نداشته باشد. چنانچه خداوند عزوجل در قرآن می فرماید: “یا ایها الذین امنوا توبوا الی الله توبه نصوحا عسی ربکم ان یکفرعنکم سیئاتکم و یدخلکم جنات تجری من تحتها الانهار”(6) یعنی “ای کسانی که ایمان آورده اید توبه کنید، توبه ای خالص، امید است (با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهایی از بهشت که از زیر درختانش نهرها جاری است وارد کند” چرا که خداوند توبه کنندگان را دوست دارد “ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین”(7) یعنی “خداوند توبه کنندگان و پاکان را دوست دارد” و توبه آنان را در صورت اصرار نورزیدن بر گناه می آمرزد...
(2) یتیم نوازی
امیر مومنان حضرت علی علیه السلام یکی از اسوه های بزرگ در یتیم نوازی و رسیدگی به امور آنان بود چنانچه در حدیثی فرمودند: “من افضل البر برالایتام”(8) یعنی “از برترین نیکی ها، نیکی به یتیمان است”...
(3) خیرات و حسنات
خداوند عزوجل در قرآن خطاب به بندگان خویش می فرماید: “فاستقبوا الخیرات”(9) یعنی “پس در کارهای خیر (از یکدیگر) سبقت بگیرید” چرا که انسان در لحظه ای از عمر خود ممکن است تصمیم کار خیری را بگیرد و در لحظه ای دیگر از آن منصرف گردد و یا اینکه عمر او کفاف ندهد تا آن کار خیر را انجام دهد لذا خداوند انسانها را به سبقت گرفتن در کار خیر امر می فرماید و ما نیز این را باید در نظر داشته باشیم که ممکن است که ماه رمضان سال آتی از عمر ما نباشد که بتوانیم کار خیری را انجام دهیم، پس امروز که از عمر ماست و هم اکنون در این ماه قرار داریم بهتر است که از این فرصتها استفاده نماییم...
(4) قرائت قرآن
قرائت قرآن یکی از مهمترین اعمال در این روزهای با ارزش و مخصوصا لیالی قدر می باشد چرا که خداوند متعال در قرآن می فرماید: “شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن”(10) یعنی “ماه رمضانی که قرآن در آن ماه نازل گردید” و این آیه نشان دهنده این است که این ماه، ماه برپایی قرآن چه از نظر تلاوت و چه از نظر عمل می باشد چنانچه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: “علیک بقرائه القرآن فان قرائته کفاره للذنوب و ستر فی النار و امان من العذاب”(11) یعنی “بر تو باد قرائت قرآن زیرا که خواندن قرآن کفاره گناهان و پوششی از آتش (دوزخ) و ایمنی از عذاب است” که ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که ما را یاری نماید تا بتوانیم همه این اعمال را به شایستگی انجام دهیم...
(2) و سهل سبیلی الی خیراته “و در این روز راهم را به سوی خیراتش سهل و آسان نما”
“منظور از سهل سبیلی الی خیراته چیست؟”
منظور از “سهل سبیلی الی خیراته” “و در این روز راهم را به سوی خیرات این روز سهل و آسان نما” این است که خداوند انسان را یاری دهد تا بتواند به هر کار خیری که مواجه شد جامه عمل بپوشاند چرا که اگر خداوند او را یاری ننماید هرگز نمی تواند به کار خیری دست بزند زیرا شیطان در کمین انسان نشسته است تا او را از کارهای خیر و خداپسندانه باز دارد چنانچه امام صادق علیه السلام فرمودند: “من هم بشی من الخیر فلیعجله فان کل شی فیه تاخیر للشیطان فیه نظره”(12) یعنی “هر کس قصد انجام کار خیری را دارد پس باید در آن بشتابد زیرا هر کار خیری که پس افتد به راستی شیطان را در آن نظری است”
“ارزش کار خیر از زبان امام صادق علیه السلام”
امام صادق علیه السلام فرمودند: ”اذا همت بشی من الخیر فلاتوخره فان الله عزوجل ربها اطلع علی العبد و هو علی شی من الطاعه فیقول و عزتی و جلالی لا اعذبک بعدها ابدا”(13) یعنی “چون قصد انجام خیری نمودی پس آن را به تاخیر مینداز زیرا همانا که خداوند بلندمرتبه چه بسیار باشد که از بنده ای در حال انجام خیری مطلع می شود و [به خاطر انجام همان کار خیر] می گوید به بزرگی شکوهم سوگند که تو را پس از انجام این کار خیر هرگز عذاب ننمایم” که ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که انجام کارهای خیر را در این روز برای ما سهل و آسان نماید تا بتوانیم به رضایت او نزدیک شویم...
(3-) ولا تحرمنی قبول حسناته یا هادیا الی الحق المبین “خدایا مرا در این روز از حسنات مقبول آن محروم مساز ای راهنمای به سوی دین حق و (حقیقت) آشکار”
“منظور از ولاتحرمنی قبول حسناته چیست؟”
انسان به واسطه گناهانی که در طول عمر خویش انجام می دهد باعث می گردد که از یک سری کارهای نیک که انجام آنها مقبول درگاه خداوند می باشد، محروم گردد. زیرا گناه حجابی است که بنده بین خود و خدای خویش ایجاد می کند و آن حجاب اینگونه است که انسان با انجام هر گناه لکه سیاهی بر دلش می نشیند و با مرور زمان و انجام گناهان بیشتر آن لکه سیاه افزون می گردد تا اینکه انسان با آن دل سیاه خود نمی تواند با خدای خویش ارتباط برقرار کند و کسی که از خدای خویش دور گردد هرگز نمی تواند کار نیکی را انجام دهد. پس با این وجود ما به درگاه خداوند استغاثه نموده و او را به حق دین حقی که برای ما مقرر فرموده قسم می دهیم که ما را از گناهان دور ساخته و به انجام حسنات که مقبول درگاه اوست مشغول سازد. ان شاءالله که تابع باشیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِهِ ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ وخُذْ بِکُلّ أعْضائی الى اتّباعِ آثارِهِ بِنورِکَ یا مُنَوّرَ قُلوبِ العارفین.
خدایا آگاهم نما در آن براى برکات سحرهایش وروشن کن در آن دلم را به پرتو انوارش وبکار به همه اعضایم به پیروى آثارش به نور خودت اى روشنى بخش دلهاى حق شناسان
اللّهم نبّهنی فیه لبرکات أسحاره
خدایا! مرا در این روز نسبت به برکات سحرهای این ماه بیدار و آگاه ساز.
اگر با واژه های دعا آشنا بشویم فهم و درک دعا برای ما آسان تر خواهد شد و عمل به آن و این که خودمان را در مسیر مفاهیم این دعا قرار دهیم، بهتر این کار صورت می پذیرد.
تنبیه یعنی آگاه کردن و بیدار کردن.
برکات از مادّه ی برکت است و برکت در اصل « برک » به معنی سینه ی شتر می باشد. و برکت در اصطلاح یعنی استقرار خیر از سوی خداوند در یک چیز.( ویکی فقه )
ارتباط معنای لغوی و اصطلاحی: چون سینه ی شتر در هنگام نشستن و برخواستن شتر مقدّم بر دیگر اعضاء است، و اینکه شتر مهمترین راه کسب روزی در بین اعراب است؛ به عنوان مصداق روشنی از خیر می باشد و لذا در مورد هر نعمتی که دوام داشته باشد استعمال می شود.
اقسام برکت؛
و لو أنَّ اهلَ القری ءامنوا و اتّقوا لَفَتحنا علیهم برکاتٍ مِن السماءِ و الأرض. یعنی: و اگر اهل شهرها و آبادی ها، ایمان می آوردند و تقوی پیشه می کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می گشودیم.(اعراف: 96)
بنا بر این آیه برکات به دو قسم تقسیم می شود:
1- برکات آسمانی یعنی برکات معنوی
برکات آسمانی عبارت است از توجهات معنوی و رحمت های روحانی که سبب گشایش و خوشی روح و وسعت قلبی و نورانیت باطنی و استفاضه از فیوضات الهی می شود.
2- برکات زمینی یعنی برکات مادّی یا حسّی
برکات زمینی برکاتی است که منشاء آن از زمین است، مانند: آب، خاک، هوا، اشجار، زراعت و آنچه مورد استفاده مادّی انسان ها قرار می گیرد.
که این دو قسم برکت در موضوعاتی مصداق پیدا می کنند، که در قرآن به آنها اشاره شده است:
1- مکان های پر برکت، مثل: کعبه، أرض بیت المقدس.
2- زمان های با برکت، مثل: شب قدر؛ و انزلناه فی لیلة مبارکه. یعنی: که ما آن- قرآن - را در شب پر برکتی نازل کردیم.(دخان: 2)
3- اشیاء پر برکت، مثل: قرآن؛ « و هذا کتابٌ انزلناه مبارکٌ. یعنی: و این کتابی است که ما آن را نازل کردیم کتابی است پر برکت. » انعام :92
آب؛ و نزّلناه من السماء ماءً مبارکا. یعنی: و از آسمان آبی پر برکت نازل کردیم. سوره ق:9
4- افراد پر برکت؛ مثل: حضرت عیسی ع : و جعلنی مبارکاً أین ما کنت. یعنی: و مرا هر جایی که باشم، وجودی پر برکت قرار ده. مریم 31
5- عوامل برکت ؛
1- ایمان و عمل صالح؛
و لو أنَّ اهلَ القری ءامنوا و اتّقوا لَفَتحنا علیهم برکاتٍ مِن السماءِ و الأرض. یعنی: و اگر اهل شهرها و آبادی ها، ایمان می آوردند و تقوی پیشه می کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می گشودیم.(اعراف: 96)
چرا که اهل ایمان و تقوی نعم الهی وسیله ی عبادت و اطاعت می کنند. و ایمان و عمل صالح باعث نزول نعمات ارضی و سماوی خدا می گردد.
2- استغفار
امام علی ع : قد جعل الله الاستغفار سبباً لدرر الرّزق و رحمة الخلق. یعنی: خدا استغفار را وسیله دائمی فرو ریختن روزی و موجب رحمت خلق قرار داده است. ( ویکی فقه )
اجمالاً با مفهوم و مصادیق برکت آشنا شدیم و اکنون می دانیم که خداوند ما را به برکات سحرها آشنا کند و آگاه کند و در این زمینه بیدارمان کند ، منظور چیست.
أسحاره؛
اسحار جمع سحر است. در شب چون مردم همه در حال استراحت هستد و کمتر در این ساعات گناه می شود، فضا آلوده نیست. و اصلاً نزدیک صبح یک روحانیت و معنویت خواصی دارد.
عبادت در شب، به ویژه در سحرگاهان و نزدیک طلوع فجراثر فوق العاده ای در صفای روح ، تهذیب نفس، تربیت معنوی انسان، پاکی قلب، بیداری دل، تقویت ایمان و اراده، تحکیم پایه های تقوی در دل و جان انسان دارد که حتّی با یک بار آزمایش، انسان آثار آن را به روشنی در خود احساس می کند. به همین دلیل علاوه بر آیات قرآن، در روایات اسلامی نیز تاکید فراوانی بر آن شده است. در روایتی از امام صادق ع می خوانیم: « سه چیز از عنایات مخصوص الهی است: عبادت شبانه - نماز شب - و افطار دادن به روزه داران و ملاقات برادر مسلمان. » در حدیث دیگری از همان حضرت نقل شده که در تفسیر آیه 114 سوره هود فرموده است: « نماز شب گناهان روز را از بین می برد.» تفسیر نمونه ج25 ص170
لسان الغیب حافظ شیرازی هم هرچه دارد را از سحر و عبادت شبانه می داند:
هرگنج سعادن که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود
در غزل دیگر می گوید:
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی آن شب قدر که این تازه براتم دادند
سحر در ادبیات عرفانی و شعرا جایگاه بسیار والایی دارد.
شب خیز که عاشقان به شب راز کنند گرد در و بام دوست پرواز کنند
هر جا که دری بود به شب در بندند الاّ در دوست را که شب باز کنند
و نوّر فیه قلبی بضیاء أَنواره
و در این روز دلم را به تابش روشنی های آن نورانی گردان.
الله ولیّ الّذین آمنوا یُخرجهم مِن الظلمات الی النّور. یعنی: خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند؛ آنها را از ظلمت ها ، به سوی نور بیرون می برد.(بفره:257)
نور و ظلمت در این آیه کنایه از هدایت و گمراهی است. امروز از خداوند می خواهیم که قلب ما را به نور هدایت منور گرداند و ما را از تاریکی های جهل به نور هدایت راهنمایی کند.
الله نور السماوات و الارض ... نورٌ علی نور ، یهدی الله لِنوره من یشاء. خداوند نور آسمان ها و زمین است ... نوری است بر فراز نوری؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می کند. (نور:35)
خدا همان نوری است که آسمان ها و زمین را روشن می کند و از کانون قلب مومنان سر بر می آورد و تمام وجود آنها را نورانی می کند. دلایلی که آنان با عقل دریافته اند، با نور وحی آمیخته می شود و مصداق «نورٌ علی نور» می گردد. این چنین دل های مستعد به این نور الهی هدایت می شوند و مشمول «یهدی الله لنوره من یشاء» می گردند. این نور وحی باید از آلودگی به گرایش های انحرافی شرقی و خربی که موجب کدورت آن می شود، بر کنار باشد؛ چنان خالی از هر گونه انحراف که بدون نیاز به هیچ چیز دیگر، تمام نیروی وجود انسان را بسیج کند و مصداق « یکاد زیتها یضیء و لو لم تمسیه نار» گردد.( تفسیر نمونه ج15 ص 474)
و خذ بکلِّ اعضائی الی اتّباع آثاره
و تمام اعضا و جوارحم را برای آثار و برکات این روز و این ماه مسخر فرما
منظور از مسخر گردان اعضایم را چیست؟
منظور تسلیم شدن در برابر قدرت قادر متعال است. چرا که خداوند در قرآن می فرماید: و مَن أَحسَنُ دیناً مِمَّن اَسلمَ وجههُ للهِ و هو محسن. یعنی: دین و آیین چه کسی بهتر است از آن کس که خود را تسلیم خدا کند، و نیکو کار باشد. (نساء:125)
و مفهوم این خواسته این می شود که در انجام تکالیف و وظایف و فرائض و واجبات باید به قدرت خداوند متعال توکل کنیم و از قدرت او بخواهیم که اعضا و جوارح ما را در کار اطاعت و عبادت و پیروی از دستورات و فرامین خود ، کمک مان کند و نیروی اعضای ما را در اجرای دستورات خود وادارد و آنی ما را به خود ما وانگذارد. ولا تکلنی الی نفسی طرفة عین ابداً.
بنورک یا منوّر قلوب العارفین
به حق نور جمالت ، ای روشنی بخش دل های عارفان
ما از خداوند این خواسته ها را در هر روز از ماه رمضان داریم
اما ما هم باید این صفات را بشناسیم و خودمان را به آنها نزدیک کنیم
این دعاها توفیق الهی را شامل حال ما می کند که در راه هرآنچه از خداوند خواسته ایم
قدم برداریم
التماس دعا توفیق مزید
نظرات دیگران(بدون)
خبرهای جدید از امام موسی صدر
یادواره سرلشگر خلبان شهید عباس بابایی
به بهانه ی شروع سریال شوق پرواز
احکام زکات فطره
شرح دعای روز بیست و نهم ماه رمضان
شرح دعای روز بیست و هشتم ماه رمضان
[عناوین آرشیوشده]
